ตรุษจีน กับ ตี่จูเอี้ย

ใกล้ตรุษจีนแล้วนะครับ ตรุษจีนปีนี้ตรงกับวันที่ 26 มกราคม เร็วเหมือนกันนะครับ ซึ่งเป็นช่วงที่ผมกำลังจะย้ายเข้าไปอยู่บ้านพอดีเลย จริงๆแล้ว ผมตั้งวันที่จะเข้าอยู่บ้านไว้ 3 วัน ตามปฏิทินจีนของตาที่บ้าน ก็คือ วันที่ 20, 24, หรือ 28 ซึ่งตามปฏิทินบอกว่าดีต่อการย้ายเข้าอยู่บ้านใหม่

ผมเป็นลูกคนจีนแท้ๆเลยครับ เพราะถ้าสืบเชื้อสายจริงๆ ไม่มีเชื้อไทยเลย แต่ความเป็นจีนกลายพันธุ์หมดแล้วแล้วตั้งแต่รุ่นพ่อ รุ่นแม่แล้วครับ แม่กับพ่อผม เคยเรียนโรงเรียนจีนตอนประถมด้วย แต่ด้วยที่ไม่ได้ใช้เลย ทำให้ปัจจุบันแค่พอพูดได้ ฟังเข้าใจ ส่วนผมเหรอครับ ไม่ต้องห่วง ไม่ได้เลยครับ ส่วนเรื่องประเพณี พิธี ต่างๆนี่ก็ยิ่งไม่รู้ไปใหญ่ครับ ไม่เป็นไร ของแบบนี้อยู่ที่ความเชื่อ แล้วก็เรียนรู้ได้ครับ

จากที่เกริ่นมา ทำให้ผมสนใจจะลองทำประเพณีแบบจีนๆดูบ้างในตอนเข้าบ้านใหม่ แต่ก็ไม่ได้จะเคร่งครัดอะไร อันไหนทำได้ก็ทำเหมือนเอาฤกษ์ครับ อีกอย่างที่บ้านที่ผมซื้อต่อมา เค้ามีตี่จูเอี้ยเดิมด้วย เดิมผมจะรื้อออก เพราะทำไม่เป็น อีกอย่างเป็นสีแดงกลางบ้านเลยดูขัดๆ แต่ไม่รู้วิธีและไม่มีใครกล้า อีกอย่างพอดีได้ฟังวิทยุ เรื่องของการรอดพ้นวิกฤติเศรษฐกิจตลอดปีนี้โดยการเอากระเทียมหัวใหญ่ๆ 9 หัว มีบูชาที่ตี่จูเอี้ยตลอดปี ก็เลยเปลี่ยนใจไม่รื้อออก และก็หาความรู้เพิ่มเตอมด้วยการ Search ข้อมูล ผ่านเครื่องมือคู่ใจ Google.com เกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวนี้ได้ความรู้มาพอสมควรครับ

เริ่มด้วยความรู้เกี่ยวกับวันตรุษจีน นั้น ถือว่าเป็นวันดีมาก เพราะว่าวันตรุษจีนก็คือวันปีใหม่ของจีนนั่นเอง โดยประเพณีที่สำคัญเท่าที่ดูข้อมูลจะแบ่งเป็น 3 อย่าง นั่นก็คือ
(ข้อมูลจาก http://www.abhidhamonline.org/festival/chin.htm , http://www.baanmaha.com/forums/showthread.php?t=21663)
(1) การซ่อมแซมบ้านและทำความสะอาดครั้งใหญ่ก่อนวันตรุษจีน ซึ่งหมายถึงการกวาดเอาโชคร้ายออกไป นอกจากนี้อาจมีการทาสีใหม่หรือประดับประดาด้วยสีแดง เช่น การใช้กระดาษที่มีคำอวยพรภาษาจีนเป็นต้น
(2) การไหว้เจ้า ซึ่งทำให้เกิดวันที่เรียกว่าวันจ่ายและวันไหว้ วันจ่ายก็คือวันที่ไปซื้อของมาใช้ไหว้ซึ่งปกติก็จะทำก่อนวันตรุษจีน 2 วัน เพราะต้องไหว้ 2 วัน คือวันสิ้นปีและวันปีใหม่ สำหรับวันสิ้นปีจะทำการไหว้เจ้าที่ในตอนเช้า ตามด้วยการไหว้บรรพบุรุษในตอนสาย แล้วไหว้ผีไม่มีญาติในตอนบ่าย ส่วนวันปีใหม่หรือวันตรุษจีนหรือบางครั้งเรียกว่าการไหว้วันชิวอิด นั้นสำหรับผู้ที่เคร่งธรรมเนียมมาก ๆ จะไหว้ ตามฤกษ์ยามที่ต้องคอยอ่านจาก "แหล่ยิกเท้า" ว่าจะต้องไหว้ "ไช้ซิ้งเอี๊ย" หรือเทพเจ้าแห่งโชคลาภในเวลาอะไร และตั้งโต๊ะไหว้อย่างไร
(3) ประเพณีดีๆ หรือที่เรียกว่า วันถือ ซึ่งหมายถึงวันนี้ทุกคนจะพูดและทำแต่สิ่งที่เป็นมงคล เช่น ไม่มีการพูดว่ากัน แต่จะกล่าวคำอวย พร"ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดใช้" แปลเป็นไทยคือ ขอให้โชคดีปีใหม่นั่นเอง การถืออื่น ๆ ที่นิยมว่าถือกัน เช่น ห้ามจับไม้กวาดกวาดบ้าน เพราะอาจเป็นการกวาดสิ่งดีๆ ในบ้านออกไปแล้วกวาดสิ่งไม่ดี เข้ามา วันถือนี้ บางคนก็เรียกวันเที่ยว ซึ่งคงมาจากธรรมเนียมการแต๊ะเอีย ที่พอลูกหลานและลูกจ้างได้เงินแต๊ะเอีย ที่เปรียบได้กับ โบนัสพิเศษ ก็ไปเที่ยวกัน อย่างไรก็ตามในวันตรุษจีนถือเป็นธรรมเนียมที่จะต้องไปไหว้ญาติผู้ใหญ่ เรียกว่า "ไป๊เจีย"และมีการหิ้วส้มไปแลกเปลี่ยนกัน เพราะส้มนี้มีคำจีนเรียกว่า "ไต้กิก" แปลว่า โชคดี

ส่วนเรื่องของตี่จูเอี้ย นั้นเปรียบได้กับศาลพระภูมิของคนไทยคือ นั่นคือตั้งได้เฉพาะชั้นล่าง โดยยิ่งตั้งติดดินยิ่งดี เพราะจะทำให้ตี่จู้รับพลังจากธาตุดินได้ดีกว่า ซึ่งจะทำให้ได้โชคลาภมากนั่นเอง รูปแบบของตี่จู้ นี่ไม่แน่นอน เค้าว่าแล้วแต่ความเชื่อ ผมกำลังคิดจะเปลี่ยนรูปแบบอยู่ เพราะเห็นในหนังสือบ้านและสวนเค้าปรับตนเหลือแค่ด้านหลังและฐานด้านล่าง ส่วนหลังคาและของตกเต่งเอาออกหมดสวยดีครับ

ทิศทางการตั้งตี่จู้เอี๊ยะ นั้นด้านหลังตี่จู้ ควรวางพิงด้านใด ด้านหนึ่งไม่เคลื่อนย้าย และไม่ควรอยู่ชิดประตู รวมถึงบันได ห้องน้ำ และห้องครัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งไม่ควรตรงกับเตาไฟ ส่วนด้านหน้าตี่จู้ ควรเป็นเหม่งตึ๊ง(พื้นที่โล่ง) เพื่อรองรับโชคลาภบารมีที่จะเข้ามา มีแสงสว่างที่เพียงพอ ด้านบนตี่จู้ ไม่ควรมีขื่อคานหรือมีสิ่งใดไว้กดทับตี่จู้ จะเป็นการลดพลังของตี่จู้ได้

การไหว้และของไหว้ตี่จู้เอี๊ยะ จะใช้ธูป 5 ดอก เทียน1คู่ ดอกไม้ และ น้ำชา 5 ถ้วย นอกจากนี้ก็ใช้ของไหว้อื่นๆ อาทิ ส้ม, สัปปะรด, องุ่น, ฟักทอง, ฟักเขียว ฯลฯ โดยในกระถางธูปควรใส่ผงธูปเดิม(ในกรณีเปลี่ยนกระถางใบใหม่) โหงวเจ๋งจี้ หรือธัญพืช 5 อย่าง อันได้แก่ ข้าวเปลือก, ข้าวสาร, ข้าวเหนียวแดง, เมล็ดถั่วเขียว, และเมล็ดถั่วแดง ปนลงไปในผงธูปด้วย ทั้งนี้บางรายอาจใส่เหรียญ 5 เหรียญลงไปด้านล่างกระถางธูป สื่อความหมายเพื่อให้เงินทองงอกเงย

ส่วนการไหว้จะไหว้อยู่ 3 แบบ ซึ่งเป็นการไหว้จำแนกพวกคือดังนี้
(1)ไหว้เจ้าในทุกๆวันหรือ คนจีนเรียกว่า"ไป๋แง้"
- ของไหว้ ได้แก่ น้ำชา 5 ถ้วย น้ำเปล่า 3 ถ้วย กระดาษไหว้ 1 ชุด
- วิธีการไหว้ คือ ให้จุดธูป 7 ดอก ไหว้เจ้าที่ภายในบ้านก่อน อธิษฐานเสร็จ ปักธูปที่กระถาง 5 ดอก อีก 2 ดอก ให้ปักที่ประตูหน้าบ้านซ้าย และขวา เป็นการไหว้เทพประจำประตูซ้าย-ขวา เสร็จแล้วก็เผากระดาษหน้าบ้าน (ห้ามเขี่ยขี้เถ้าระหว่างเผา ปล่อยให้มอดไปเอง)
(2) การไหว้ในทุกวันชิวอิก-จับโหงว (1ค่ำและ15ค่ำเดือนจีน)
- ของไหว้ ได้แก่ น้ำชา 5 ถ้วย น้ำเปล่า 3 ถ้วย ขนมกูไช่ สีแดง ( ถ่อก้วย หรืออั่งก้วย ) ส้ม 5 ลูก กระดาษไหว้ 1 ชุด (เช่น หงิ่งเตี๋ย 5 แผ่น กุ้ยนั้ง 5 แผ่น จี๊ 5 อย่าง อย่างละ 5 แผ่น) น้ำเปล่า 5 ถ้วย ซาลาเปา หรือ สิ่วก้วย 1 ลูก
- วิธีการไหว้ เหมือนการไหว้ประจำวัน แต่หลังจากปักธูปหน้าบ้านเสร็จให้รอสักครู่ จึงลาของไหว้
(3) การไหว้เจ้าใหญ่ เช่น ตรุษจีน สารทจีน เช็งเม้ง ไหว้พระจันทร์
- ของไหว้ได้แก่ น้ำชา 10 ถ้วย น้ำเปล่า 5 ถ้วย ขนมกู่ไช่ สีแดง (คักถ่อก้วย หรือ อั่งก้วยกอ) ขนมตามเทศกาล 5 อย่าง อย่างละ 5 ชิ้น เช่น ขนมเทียน 5 อย่าง ขนมเข่ง 5 อย่าง ส้ม 10 ลูก กระดาษไหว้ 1 ชุด สิ่วก้วยกอ 1 ลูกใหญ่ แบงค์กงเต็ก 5 ใบ ถ้าเป็นไปได้ 1000 1 ใบ 500 2 ใบ 100 2 ใบ อั่งเถียบเชิญเจ้าที่ 1 ใบ เซงป่วย 1 ชุด และเครื่องสวดมนต์ 1 ชุด (เช่น อิมเข่ง,ระฆังวัชระ,อิมเต็กกง ฯลฯ)
-วิธีการไหว้ สวดบท"ออนีทอฮุด"และสวดบท"ตี๋จูเอี๊ยกงเกง"

ได้ข้อมูลแบบนี้แล้ว สงสัยผมจะไหว้ได้ชุดเล็กๆครับ เหอๆๆๆ